De Memorie van toelichting bij het decreet SCvW van juli 2017 zegt: “Een zelfevaluatie geeft een beeld van sterktes en zwaktes van de werking en schetst welke uitdagingen en opportuniteiten dit geeft voor de toekomst. Deze zelfevaluatie wordt opgemaakt aan het begin van het beleidsplanningsproces in de organisatie en heeft dus betrekking op de voorbije jaren van de beleidsperiode. De adviezen van de visitatiecommissie kunnen in deze zelfevaluatie worden opgenomen.”
Een zelfevaluatie is een bevraging over de eigen werking, de resultaten en output/outcome, de bedrijfsvoering en organisatie. In het kader van het toekomstige beleid is het belangrijk een goed zicht te hebben op hoe de organisatie werkt, voor wie ze werkt, wie wel of niet wordt bereikt, wat ze (niet) aankan, enz.
In het decreet SCvW wordt in deze context gesproken over ‘een geïntegreerd zakelijk kwaliteits- en financieel meerjarenbeleid’ als een beoordelingselement.
Wanneer je een organisatie wil doorlichten, doe je dat best systematisch. Elke organisatie kan vergeleken worden met een puzzel met vele stukjes: de infrastructuur, de financiële middelen en de medewerkers, de klanten, deelnemers en leden, de producten of diensten. Er zijn mensen die de leiding hebben en sturen, er zijn statutaire organen zoals bijvoorbeeld een raad van bestuur. Een interne zelfevaluatie licht al die puzzelstukjes door. In de kwaliteitszorg heten ze ‘kwaliteitsdomeinen’. De achterliggende filosofie is dat, als een organisatie in elk domein kwaliteitsvol werkt, de organisatie als geheel ook kwaliteitsvol zal werken omdat alle domeinen samenhangen.
In de overgangsperiode naar de toepassing van het nieuwe decreet dient iedere organisatie voor haar voortgangsrapport een zelfevaluatie te maken. Daarop kan verder gebouwd worden bij de beleidsplanning.
Er zijn verschillende mogelijkheden om je organisatie door te lichten. Wij gebruiken hier het EFQM-kader zoals dat door het Europees Sociaal Fonds (ESF), agentschap Vlaanderen, enkele jaren geleden gepromoot werd. Het overschouwt de hele organisatie en is een uitgebreid analysemodel.
Het ESF-kwaliteitsgroeimodel is uitgewerkt in negen aandachtsgebieden: vijf organisatiegebieden (‘factoren’ in het schema) en vier resultaatgebieden. In de vijf organisatiegebieden wordt nagegaan hoe de aandachtsgebieden – leiderschap, strategie, mensen, samenwerkingsverbanden en middelen, en processen – worden georganiseerd om de vooropgestelde resultaten in de vier resultaatgebieden – klanten, medewerkers, maatschappelijk verantwoord ondernemen, sleutelresultaten – te behalen.
EFQM
Een alternatieve wijze van doorlichten zijn het ‘Business Model Canvas Nonprofit Remix’ of de ‘Balanced Score Card, BSC’.
