3.7 Externe bronnen

Bronnen zijn er in overvloed, het is maar de vraag welke antwoorden je zoekt. Hieronder lijsten we een paar interessante bronnen op die je kunnen helpen in je zoektocht. De bronnen sluiten vooral aan op de omgevingsanalyse: het gaat om een aantal onderzoeken die bredere trends beschrijven.

Indien je zelf een aantal interessante bronnen of onderzoeken gebruikt die hieronder niet vermeld zijn en je wilt deze delen, laat het ons dan zeker weten.

Trendrapport

In opdracht van De Ambrassade, Socius en het Forum voor Amateurkunsten voerde IDEA Consult in 2013 een toekomstverkenning uit. De uitkomst van dit onderzoek is bruikbaar om een omgevingsanalyse uit te werken voor de volgende beleidsnotaperiode 2018-2021.

De opdracht voor het onderzoek luidde als volgt:

Welke maatschappelijke ontwikkelingen en tendensen zullen naar alle waarschijnlijkheid toekomstige sociaal-culturele jeugdwerkpraktijken bepalen?

De antwoorden op deze vraag beïnvloeden de manier van werken van het jeugdwerk. Veranderen deze maatschappelijke ontwikkelingen de thema’s waar we op inzetten, de methodiek die we hanteren, onze doelgroep, impact of doelstelling? Het eindrapport geeft alvast enkele inspirerende inzichten.

JOP-monitor

Volgens het Decreet van 20 januari 2012 houdende een vernieuwd jeugd- en kinderrechtenbeleid zorgt de Vlaamse Regering voor de publicatie van een ‘staat van de jeugd’. De ‘staat van de jeugd’ is een wetenschappelijk onderbouwd rapport over de leefwereld van de jeugd, waarin ook ontwikkelingen op lange termijn worden gesignaleerd. De jeugdmonitor of JOP-monitor, zoals dit rapport ook wel eens wordt genoemd, moet ten minste om de vijf jaar verschijnen.

Er worden verschillende initiatieven opgezet om de leefwereld, levensomstandigheden en activiteiten van de jeugd te onderzoeken:

het Jongerenonderzoeksplatform (JOP), een interuniversitair samenwerkingsverband dat de opdracht kreeg periodiek een jeugdmonitor af te nemen
de Cijferboeken, die de inspanningen van de lokale besturen op het vlak van jeugd(werk)beleid in beeld brengen
de rapportages over het thema ‘beter begrip en kennis van jongeren’ in het Europese Witboek

Het Jeugdonderzoeksplatform (JOP) verzamelt niet enkel eigen cijfers over de Vlaamse jeugd, maar tracht ook de toegang tot reeds bestaand ander jeugdonderzoek te verbeteren via de online onderzoeksdatabank op haar website.

In navolging van de bredere tendens om de gegevens uit wetenschappelijk onderzoek op een toegankelijke en gebruiksvriendelijke manier zo ruim mogelijk beschikbaar te maken, heeft het JOP ervoor gekozen om de data verzameld in de Vlaamse monitors vrij ter beschikking te stellen via een interactieve databank.

Meer specifiek zijn de data van JOP-monitor 1 (2005-06), JOP-monitor 2 (2008) en JOP-monitor 3 (2013) vrij te consulteren. Hierbij kunnen ook enkele beperkte opdelingen gemaakt worden, meer bepaald naar geslacht, leeftijd en het onderscheid tussen werkende en schoolgaande jongeren. Via de site kan je zelf aan de slag gaan met de ruwe data uit de drie Vlaamse JOP-monitors. Je kan eveneens meer informatie over de onderzoeksopzet, het aantal respondenten, de gehanteerde leeftijdsgrenzen en de juiste interpretatie van deze cijfers terugvinden.

Enkele kant-en-klare, zij het ietwat verouderde, presentaties van gegevens uit de JOP-monitor vind je hier:

JOP-monitor Brussel (2010-2011): De JOP-monitor is een onderzoek naar de leefwereld, de levensomstandigheden en het gedrag van Brusselse scholieren tussen 12 en 18 jaar.
JOP-monitor Gent en Antwerpen (2012): De JOP-monitor is een onderzoek naar de leefwereld, de levensomstandigheden en het gedrag van Gentse en Antwerpse scholieren tussen 12 en 18 jaar.

Transversale Beleidsnota Vlaanderen 2050

In deze beleidsnota schetst de Vlaamse regering een toekomstbeeld van Vlaanderen tegen 2050. Het startpunt is de analyse van de megatrends, de grote internationale ontwikkelingen richting 2050. Daarnaast komt er een analyse van hoe Vlaanderen zich positioneert ten aanzien van deze grote ontwikkelingen. Enkele vragen waarop de nota een antwoord tracht te bieden:

Hoe kunnen we met het Vlaamse regeringsbeleid ‘toekomst maken’, Vlaanderen een voortrekkersrol doen opnemen in de transformaties die het leven op aarde de volgende tientallen jaren in positieve zin kunnen veranderen?
Hoe kunnen we met het Vlaams regeringsbeleid de Vlamingen en de Vlaamse bedrijven voorbereiden op disruptieve veranderingen en transformaties, die ertoe zullen leiden dat bestaande jobs en verdienmodellen verdwijnen en nieuwe verschijnen?
Hoe kunnen we met het Vlaams regeringsbeleid de sterke punten van Vlaanderen benutten en de zwakke punten van Vlaanderen ombuigen, om Vlaanderen in een sterk veranderende wereld een hoog welvaarts- en welzijnsniveau te doen behouden?
Hoe kunnen we als Vlaamse overheid de bovenstaande uitdagingen in partnerschap met het middenveld en de gehele samenleving concreet aanpakken?

Je kan de nota met de beschrijving van megatrends en toekomstvisie van de Vlaamse regering hier vinden: Transversale beleidsnota Vlaanderen 2050.

Publicaties afdeling jeugd

De afdeling Jeugd zet op eigen initiatief ook nog een aantal andere onderzoeksprojecten op. We sommen er hier enkele relevante op.

Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid 2014-2015 schetst een aantal evoluties op lokaal jeugdwerkvlak. Het onderzoek ’20 jaar lokaal jeugdbeleid’ vormt hier een aanvulling op.
Speelpleinen (2014-2015): Met dit onderzoek wil de afdeling Jeugd een beeld krijgen van de deelnemers, de begeleiding en de werking op speelpleinen anno 2014.
Jeugdwerk voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren (2012): Met dit onderzoek wil de afdeling Jeugd een beeld krijgen van jongeren die deelnemen aan dit soort jeugdwerk, van de begeleiding en van de werkingen zelf. Uiteindelijk doel is de uitwerking van een beter beleid voor deze doelgroep.
Jeugdwerk en ouders (2014-2015): Met dit onderzoek wil de afdeling Jeugd een beeld krijgen van de realtie tusssen het jeugdwerk en de ouders van de kinderen die er dan niet aan deelnemen
Vrije tijd van kinderen met een handicap (2014-2015): Dit onderzoek moet nagaan in welke mate kinderen en jongeren tussen zes en achttien jaar met een handicap een passend vrijetijdsaanbod kunnen vinden en welke rol het bestaande jeugdwerkaanbod daarin speelt.
Het onderzoek ‘Speelpleinwerkingen in Vlaanderen en Brussel‘ biedt inzichten in deelnemers, begeleiding en werking van speelpleinwerkingen in Vlaanderen en Brussel.

Andere:

Uiteraard kan je, naast de opgesomde bronnen, ook op zoek gaan naar bronnen die specifieker en gerichter antwoorden bieden op jouw onderzoeksvragen. Dit moedigen we zelfs aan!

Afhankelijk van je werksoort kan je bij partners, steunpunten, expertisecentra, … een schat aan informatie vinden die relevant is voor jouw werk, beleid en aanpak de komende jaren. Wie zoekt, die vindt.

Enkele bronnen die wij ook interessant vinden:

De foto van Vlaanderen – rapport & cijfers: de foto van Vlaanderen is een grootschalig onderzoek door de VRT dat peilt naar de houding van Vlaamse burgers. In die zin is dit een algemeen onderzoeksrapport, waar je info uit kan halen, maar waarbij je er best bewust van bent dat de antwoorden niet altijd even representatief zijn voor de doelgroep waar je als jeugdvereniging mee werkt. Wel kan je – in de cijfers – toespitsen op de leeftijdscategorie ’18-25 jaar’, waarmee je toch al wat meer deze groep en haar attitudes benadert.
Apestaartjaren: Apestaartjaren focust op mediabezit- en gebruik bij jongeren. Het lijst de belangrijkste trends en verschuivingen rond dit thema op. Op maandag 28 september 2015 vindt Apestaartjaren 5.4 plaats in Muntpunt te Brussel. Het nieuwe rapport zal dan voorgesteld worden. Inschrijven doe je hier: http://www.apestaartjaren.be/
Zoek je info over de stedelijke omgeving, dan kan de stadsmonitor een goede bron zijn. Deze monitor is ontwikkeld door Thuis in de Stad (Agentschap Binnenlands Bestuur) en de Studiedienst van de Vlaamse Regering. We denken hier meer bepaald aan de katern ‘gezinnen in de stad‘.