Inzetbaar bij
SWOART (zie elders in deze toolbox). Interpreteren van ‘problemen’.
Beschrijving
Het betreft eerder een methode van analyseren dan een werkvorm. Omdenken is denken in termen van kansen en niet van problemen. Het is een manier van denken waarbij je kijkt naar de werkelijkheid zoals ze is en wat je daarmee zou kunnen. Je gebruikt de energie van het probleem voor iets nieuws. Voor de pessimist is het glas halfleeg, voor de optimist halfvol. Berthold Gunster, de bedenker van ‘omdenken’, gaat uit van een derde benadering: waar is de kraan?
Werkwijze
De eerste stap is van een probleem een feit maken. De stap maken van ja-maar (“Het is niet wat het zou moeten zijn en dat is een probleem”) naar ja-en (“Het is wat het is”). Daarna kijk je welke nieuwe mogelijkheden er ontstaan door de feiten volledig te accepteren en dus volledig ‘ja’ te zeggen tegen de realiteit.
Omdenken is een techniek die bestaat uit twee stappen:
- deconstrueren is van het probleem een feit maken. Je neemt een probleem, haalt eraf wat-er-zou-moeten-zijn en houdt dat-wat-er-is over;
- construeren is het transformeren van bestaande feiten tot een nieuwe mogelijkheid. Je start met een feit en kijkt wat je daarmee zou kunnen doen.
We onderscheiden 15 strategieën bij het omdenken: je kunt een probleem op meerdere manieren in een mogelijkheid omdenken. De 15 zijn onderverdeeld in vier groepen: liefde, werk, strijd en spel.
Liefde: vertrouw op het goede in de mens, de positieve mogelijkheden van de huidige situatie en de hoopvolle gedachte dat omstandigheden zich als vanzelf ten gunste kunnen ontwikkelen. Kernbegrippen: acceptatie, verzoening en geduld.
- Wachten: de werkelijkheid is vaak zo complex dat het soms beter is níet te handelen.
- Accepteren: de werkelijkheid aanvaarden zoals die is en kijken wat je ermee kunt.
- Bekrachtigen: kijken naar wat er goed gaat en hoe je dat kunt versterken.
- Respecteren: mensen zijn overal op voorbereid, behalve op uiterst serieus genomen worden.
Werk: het is vaak een kwestie van doorzetten om een doel te bereiken. Omdenken gaat gepaard met experimenteren: leren met vallen en opstaan. Kernbegrippen: oefening, volharding, vastberadenheid.
- Doorzetten: door te volharden creëer je nieuwe mogelijkheden.
- Focussen: je richten op wat je wél wilt in plaats van wat je níet wilt.
- Terugdenken: niet het probleem maar de mogelijkheid als startpunt nemen.
Strijd: de werkelijkheid is ons soms vijandig gezind. Oneerlijkheid, manipulatie en hebzucht zijn reële menselijke eigenschappen waar we mee om moeten kunnen gaan. Kernbegrippen: manipulatie, verleiding, collaboratie.
- Elimineren: stoppen met wat niet (meer) werkt.
- Importeren: je vijand niet bevechten maar tot bondgenoot maken.
- Collaboreren: wat wil de vijand wat jij ook wilt?
- Verleiden: het verlangen van de ander gebruiken om een nieuwe mogelijkheid te creëren.
Spel: het spel wordt meestal gewonnen door degene die de regels bepaalt. Een probleem is soms het snelst omgedacht door de regels van het spel te veranderen. Kernbegrippen: creativiteit, intelligentie, humor.
- Etaleren: bewust tonen wat je normaal gesproken juist wilt verbergen.
- Rolverwisseling: laat het patroon kantelen door van rol te verwisselen.
- Ontregelen: is iets een probleem? Verander de regels van het spel!
- Omkeren: door de situatie te reframen wordt een probleem een mogelijkheid.
Benodigdheden
Niet van toepassing.
Bron & meer informatie (met voorbeelden)
