Eens je stakeholders bevraagd zijn, je medewerkers betrokken, je onderzoeken uitgepluisd, kortom: je gegevens verzameld zijn, vat je een spannende fase van het beleidsplanningsproces aan. In de fase van analyse, ga je voor het eerst echt met je gegevens aan de slag en neem je een eerste stap richting je nieuwe beleid. Tijd om keuzes te maken!
De stuurgroep beschikt inmiddels over een massa gegevens: elementen uit de geschiedenis van de organisatie, gegevens uit de huidige feitelijke werking, gegevens uit het vorige beleidsplan en uit eventuele aanpassingen en evaluaties, de opmerkingen en suggesties uit de bevraging van de stakeholders, de resultaten van de interne zelfevaluatie en de gegevens uit de omgevingsanalyse. En net zoals je amper doorheen deze opsomming geraakt, bestaat het gevaar dat de stuurgroep verdrinkt in de veelheid van informatie.
Analyseren is goed, maar uiteindelijk moet je ook terug tot een synthese komen in de vorm van prioritaire uitdagingen en opties. Je kiest dus best een heldere en werkbare methode om de veelheid aan gegevens overzichtelijk in kaart te brengen en er vervolgens beleidsuitdagingen uit te distilleren. De methode begeleidt je doorheen het interpretatie- en analyseproces en helpt je om je vergaderingen en denkoefeningen gericht te houden.
Er bestaan verschillende manieren om hiermee aan de slag te gaan.
De SWOT-analyse is de bekendste. SWOT staat voor ‘Strengths, Weaknesses, Opportunities & Threaths’.
Dat wil dus zeggen dat je op zoek gaat naar:
- De sterke punten van je organisatie
- De zwakke punten van je organisatie die aanpak vereisen
- Kansen of opportuniteiten waar je organisatie kan op inspelen
- Bedreigingen, beperkingen of hindernissen die op de organisatie afkomen
De SWOT heeft echter de neiging om te focussen op tekorten/het negatieve en legt veel nadruk op interne processen zoals de sterktes en zwaktes.
Een alternatief is de SOAR-analyse. SOAR staat voor ‘Strengths, Opportunities, Aspirations & Results’.
Dat wil dus zeggen dat je op zoek gaat naar:
- De sterke punten van je organisatie
- De kansen of opportuniteiten waar je organisatie kan op inspelen
- De aspiraties, dromen van de interne stakeholders van je organisatie, waar ligt de toekomst?
- De resultaten die de externe stakeholders verwachten, hoe zien zij de toekomst?
De SOAR focust op het positieve zoals sterktes en kansen en haalde de mosterd bij methodieken uit de Appreciative Inquiry (A.I.) zoals bijvoorbeeld droomoefeningen.
Een 3e mogelijkheid is de SWOART-analyse
Socius ontwikkelde op basis van deze twee bovenstaande methodes een nieuw ‘inspiratierooster’: de SWOART. Ook wij schuiven deze methode als analyse instrument naar voren. De SWOART verzamelt volgende zaken:
- De sterke punten van je organisatie
- De zwakke punten van je organisatie die aanpak vereisen
- Kansen of opportuniteiten waar je organisatie kan op inspelen
- Bedreigingen, beperkingen of hindernissen die op de organisatie afkomen
- De aspiraties, dromen van de interne stakeholders van je organisatie, waar ligt de toekomst?
- De resultaten die de externe stakeholders verwachten, hoe zien zij de toekomst?
Door deze zaken goed in kaart te brengen kan je negen verschillende kruisingen maken. Deze kunnen elk worden aangepakt volgens een specifiek handelingsperspectief. Dat wil zeggen dat je een idee krijgt over hoe je de dingen kan aanpakken. Deze handelingsperspectieven geven vervolgens richting aan je beleidsuitdagingen.
Wil je graag aan de slag gaan met de SWOART-methodiek, dan vind je hier alvast enkele werkdocumenten.
Om het even welke werkvorm(en) je gebruikt om uit de gegevensverzameling en -interpretatie de beleidsuitdagingen te halen waar de organisatie de komende jaren mee te maken zal krijgen, het zullen er bijna altijd véél zijn. Wellicht te veel, gezien de beperkte middelen. Daarom is het belangrijk om tijdens het proces ook knopen door te hakken en keuzes te maken.
In elk geval zal je deze vier stappen moeten nemen:
- interpreteren van verzamelde gegevens
- formuleren van uitdagingen
- bepalen van prioritaire uitdagingen
- formuleren van de mogelijke én prioritaire beleidsopties bij de prioritaire uitdagingen
Deze fase bestaat uit twee hoofdstukken:
