Heb je nog geen missie en visie? Dan is het zeker noodzakelijk om een goede missie en visie in elkaar te steken. Het beleidsplanningsproces is daarvoor een ideale aangelegenheid.
Zeven kernvragen
Er zijn zeven vragen die kunnen helpen bij het formuleren van een missie (en de bijbehorende visie):
Kernvraag 1: wat is de centrale bestaansreden van de organisatie?
Vanuit welk ‘hoger doel’ bestaat de organisatie? Vanuit welke denkwijze is de organisatie opgezet? Wat is haar drijfveer?
Kernvraag 2: wie willen we centraal stellen?
Wie zijn de belanghebbenden van de organisatie? Voor wie bestaat ze?
Kernvraag 3: hoe gaan we de missie strategisch verwezenlijken?
Hoe kunnen we de centrale bestaansreden realiseren? Hier gaat het over de weg waarlangs, de manier waarop. De missie en de strategie moeten goed op elkaar aansluiten: de missie is het fundament voor het strategisch plan.
Kernvraag 4: hoe gaan we de missie cultureel verwezenlijken?
De strategische doelen vormen de hardere kant van de organisatiedoelen, de (gewenste) organisatiecultuur en het gedrag van medewerkers de zachtere kant. De beschrijving van de gedeelde normen en waarden binnen een organisatie moet, net als de strategie, in lijn liggen met de missie. Voor men een missie opstelt, is het daarom raadzaam de diepgewortelde organisatiewaarden te definiëren en precies te weten waar de organisatie voor staat, in gelooft en voor gaat. Dit biedt zicht op de werkelijke identiteit van de organisatie en waarborgt de authenticiteit van de missie.
Kernvraag 5: wat is de functie van de missie?
De missie kun je inzetten om belanghebbenden te stimuleren: ze kan ‘bezieling genereren’ bij wie betrokken is bij de organisatie. Een missie kan ook leidraad zijn. Ze inspireert bij de keuzes die de organisatie moet maken in het al dan niet opnemen van beleidsuitdagingen. Ze biedt houvast bij de dagelijkse activiteiten en bevordert een consistente sturing van de organisatie. Ook de werving en selectie van medewerkers worden eenvoudiger doordat de missie gedeelde normen, waarden en principes en de beleidslijnen van een organisatie verwoordt.
Tot slot kan een missie invloed hebben op het imago van een organisatie, als men haar in de buitenwereld gebruikt om duidelijk te maken wat de rol van de organisatie in de samenleving is.
Kernvraag 6: is de missie in lijn met de visie?
Onder academici en managers is er geen overeenstemming over wat een missie en visie precies zijn, laat staan over het onderscheid. In onze optiek is een missie of opdrachtsverklaring eerder kernachtig en wervend geformuleerd. De visietekst verklaart of expliciteert de achtergrond en de keuzes van de missie. Onder meer de visie op de samenleving is hierin vervat.
Kernvraag 7: is de missie authentiek en overtuigend geformuleerd?
Omdat kernachtig geformuleerde missies vaak opgebouwd zijn uit een beperkte set van begrippen, is de gebruikte taal erg belangrijk. Door de formulering wordt de missie meer herkenbaar als passend bij de aard en het karakter van de eigen organisatie.
Een missie is EROP:
Ook dit ezelbruggetje kan je helpen om je missie te formuleren. Een missie is namelijk altijd EROP:
- ESSENTIE: de essentie van het doel en de taak welke de organisatie nu en in de toekomst voor zichzelf ziet.
Hulpvragen:
Wat zijn de kernactiviteiten?
Wat is de toegevoegde waarde van onze kernactiviteiten?
Voor wie willen we wat in welke termen betekenen?
Welke activiteiten willen we niet (meer) uitvoeren?
- RICHTINGGEVEND: Missie geeft richting aan de organisatie.
De richting wordt aangegeven door een geheel van: Waarden, Normen, Ambities
- ONDERSCHEIDEND: Een organisatie toon haar unieke en authentieke karakter aan door bijvoorbeeld:
- Haar kernactiviteiten
- De doelgroep
- De waarden, normen en beginselen
- Haar werkterrein
- Haar methoden
- De kwaliteit
- POSITIONEREND: De organisatie toont haar plaats aan in de verhouding: markt, overheid, samenleving
Of gebruik deze checklijst:
Is je missie en/of visie:
- Beknopt en duidelijk communiceerbaar (helder)?
- Op lange termijn (duurzaam)?
- Wervend en inspirerend (imagovormend)?
- Bepaalt het geheel van waarden die de organisatie uitstraalt (integrerend)?
- Bevat intenties voor de toekomst (richtinggevend)?
- Biedt een moreel kader voor beslissingen (toetsend)?
- Wekt vertrouwen en is motiverend (motiverend)?
- Is gekend en wordt gedragen door alle medewerkers en door het bestuur (gedragen)?
- Kan gebruikt worden als instrument bij aanwerven nieuwe medewerkers (wervend)?
